Η ιστορική Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρά της

 

Ἡ μεγάλη ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Τριάδας καί τό Ζάππειο ἐκπαιδευτήριο στό Ταξίμ τῆς Κωνσταντινούπολης περί τό 1900.

Ὁ πύργος τοῦ Χριστοῦ στό Πέραν τῆς Κων­σταν­τινούπολης, κέντρο ρωμαίικου μαχαλᾶ μέ ἀστικό χαρακτήρα (ἀρχές τοῦ 20^οῦ αἰώνα).

Γιορτή τῶν Θεοφανείων στό Μπεμπέκι τοῦ Βοσπόρου κατά τή δεκαετία τοῦ 1950.

 

Ἐν σειρᾶ κατοικίες Ρωμηῶν στό Μεγάλο Ρεῦμα (Ἀρναούτκιοϊ) τοῦ Βοσπόρου (2004).

 

Ὁ δρόμος μέ τίς τράπεζες στόν Γαλατᾶ τῆς Κωνσταντινούπολης, κέντρο τῆς οἰκονομικῆς ζωῆς τῆς Αὐτοκρατορίας (1910).

 

 

Ὁ μαχαλᾶς τῆς Ψωμαθιᾶς παρά τά θαλάσ­σια τείχη τῆς Κωνσταντινούπολης (περίπου 1910).

Οἱ Βλαχέρνες τῆς Κωνσταντινούπολης περι­κλειόμενες ἀπό τά ἰσχυρά τείχη τῶν Κομνηνῶν (1895).

Ἡ Μεγάλη Ὁδός τοῦ Πέραν στήν Κωνσταντινούπολη τῶν ἀρχῶν τοῦ 20^οῦ αἰώνα, ἄξων καί βιτρίνα τοῦ εκδυτικισμοῦ καί τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατ­ορίας.

     Ἡ μεγάλη γέφυρα μεταξύ ἱστορικῆς Κωνσταντινούπολης καί Γαλατᾶ πού ἕνωνε στίς ἀρχές τοῦ 20^οῦ αἰώνα δύο διαφορετικούς κόσμους.

Στην Κωνσταντινούπολη συμβίωσαν Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί πάνω από πέντε αιώνες.

Η Κωνσταντινούπολη παραμένει το πολυπληθέστερο κέντρο του Νέου Ελληνισμού μέχρι το 1922, αλλά και η νοερή πρωτεύουσα του Ελληνισμού και το οικονομικό και το πνευματικό κέντρο του. Ειδικότερα, από την εποχή της Άλωσης, —αλλά και από τους χρόνους της πρώτης άλωσής της από τους Λατίνους (1204)—, η Κωνσταντινούπολη έλαβε διαστάσεις μυθικές και έγινε το κέντρο της Μεγάλης Ιδέας, μιας ιδεολογίας που απέβλεπε στη μελλοντική λύτρωση των υποδούλων και στην ανασύσταση της αρχαίας δόξας.

Παρά την εγκατάσταση Μουσουλμανικών πληθυσμών στην Κωνσταντινούπολη και την ανοικοδόμησή της ως ισλαμική μητρόπολη, οι Ρωμηοί εξακολουθούσαν να αποτελούν το δεύτερο πολυπληθέστερο εθνικό στοιχείο. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια του 19^ου αιώνα δημιουργήθηκε μία πραγματικότητα, στην οποία η παρουσία των Ρωμηών έγινε πλέον πρωτεύουσα και καθοριστική σε σημαντικές περιοχές της Κωνσταντινούπολης, όπως ο Γαλατάς και ο Βόσπορος. 

Οι Ρωμηοί εργαζόταν ως εργάτες, ελεύθεροι επαγγελματίες και βιοτέχνες. Γνώριζαν γλώσσες που τους επέτρεπαν να κινούνται στο εμπόριο, το τραπεζικό σύστημα και τη βιομηχανία.

Οι Ρωμηοί κατοίκησαν στο Πέραν, στο Σταυροδρόμι, σε πολλές περιοχές του Γαλατά, στα Ταταύλα, στο Φερίκιοϊ και στο Χασκιοϊ παρά τον Κεράτιο. Στην κυρίως Κωνσταντινούπολη, οι Έλληνες κατοίκησαν στον Βαλατά, στο Φανάρι, στο Τζιβαλή και στις Βλαχέρνες, στη βορειοανατολική όχθη του Κεράτιου. Κατά μήκος των χερσαίων τειχών κατοικούσαν στο Εγρί Καπού, στο Εντιρνέ Καπού, στην Ξυλόπορτα, στο Σαλματομβρούκι και στα Εξ Μαρμαρά. Κατά μήκος των θαλάσσιων τειχών στην Προποντίδα κατοικούσαν στο Κοντόσκαλι, στην Υψωμαθειά, στη Βλάγκα και στο Επταπύργιο. Επίσης, οι Έλληνες κατοικούσαν στους σταθμούς των σιδηροδρόμων, Μακρυχώρι, Φλώριο και Άγιο Στέφανο.

Στην Ασία οι Έλληνες κατοίκησαν στη Χαλκηδόνα (Καντίκιοϊ), στο Μόδι και το Χαϊδάρ Πασά και κατά μήκος των σταθμών του ασιατικού σιδηροδρόμου μέχρι το Παντείχι. Στη Χρυσούπολη (Σκούταρι), στη Χρυσοκέραμο (Κουσγουντζούκι), στο Τσεγκέλκιοϊ, στο Κανδυλλί, στο Βόσπορο. 

Στην Ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου κατοίκησαν στο Διπλοκιόνιο (Μπεσίκτας), στο Μεσάχωρον (Ορτακιοϊ), στην Ξηροκρήνη (Κουρουτσεσμέ), στο Μεγάλο Ρεύμα (Αρναουτκιόϊ), στο Μπεμπέκι, στο Βαφεοχώρι (Μπογατζήκιοϊ), στο Σωσθένιο (Στενή), στο Νεοχώρι, στα Θεραπειά, στο Βαθυρρύακα (Μπουγιούκ Ντερέ). Τέλος, οι Έλληνες κατοίκησαν στα Πριγκιπόννησα (Πρώτη, Αντιγόνη, Χάλκη, Πρίγκιπος).

Πλήθος από χωριά περί την Κωνσταντινούπολη κατοικούνταν από ελληνικούς πληθυσμούς και κυρίως αυτά της θρακικής περιφέρειας Δέρκων.

Το 1912 λειτουργούσαν στην περιφέρεια της Κωνσταντινούπολης 105 σχολεία με 15.000 μαθητές. Την ίδια εποχή οι Σύλλογοι ανέρχονταν σε πολλές εκατοντάδες.